Leonidas I uit het huis der Agiaden was van 490 of 489 tot 480 v.Chr. koning van Sparta.
Hij volgde zijn halfbroer Cleomenes I op nadat deze ongeschikt tot regeren verklaard werd.
Leonidas I verdedigde in augustus 480 v.Chr. met een vooruitgeschoven contingent van 7.000 man waaronder 300 Spartaanse keursoldaten de pas van Thermopylae tegen het grote invasieleger van koning Xerxes I van Perzië, terwijl de Griekse vloot in de naburige wateren bij Artemisium de Perzische schepen opwachtte.
De Spartanen konden nog drie dagen standhouden.
Ze wisten echter dat ze verraden waren door een Trachiniër, dit was Ephialtes.
Ondanks hun felle verzet werden zij echter omsingeld bij hun laatste stelling op een lage heuvel en verpletterd.
Volgens Herodotus sneuvelde Leonidas tamelijk in het begin van dit gevecht, maar de Spartanen konden zijn lijk tot viermaal toe terughalen.
Alle Grieken stierven (op twee na: Aristodemos en Pantites).
Toen Xerxes na het gevecht het slagveld overkeek, bemerkte hij tussen de vele lijken dat van Leonidas.
Omdat hij deze man zo haatte, liet hij hem zijn hoofd afhakken en dat op een paal steken.
Met het overlijden van Leonidas I, werd de troon theoretisch overgenomen door diens zoon Pleistarchus.
Omdat de zoon van Leonidas I en Gorgo minderjarig was en daarmee te jong om te regeren, werd de macht eerst tijdelijk overgedragen aan Cleombrotus, de broer van Leonidas.
Die stierf echter al na enkele maanden, waardoor de macht de facto in handen kwam van Pausanias, de neef van Leonidas.
Bij Thermopylae werd hun verdediging op een antiek monument, bestaande uit een ruwe steen, verheerlijkt met de woorden van de dichter Simonides:
Ω ΞΕΙΝ' ΑΓΓΕΛΛΕΙΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΙΣ ΟΤΙ ΤΗΔΕ ΚΕΙΜΕΘΑ ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ
O vreemdeling, meld de Spartanen dat wij hier liggen, omdat wij gehoorzaamden aan hun bevelen.
De strijd van Leonidas tegen de Perzen werd in 1962 verfilmd in "The 300 Spartans" en in 2006 in "300", waarin hij vertolkt werd door Gerard Butler.
Deze laatste film is gebaseerd op de epische strip of grafische roman van Frank Miller.
In de parodiefilm "Meet the Spartans" wordt ook op een satirische manier verwezen naar Leonidas en de slag bij Thermopylae.